Oligosachariden: de één heeft er nog nooit van gehoord, de ander moet er dagelijks rekening mee houden. Maar wat zijn het eigenlijk?
Eerst is het handig om te weten dat oligosachariden door niemand goed worden opgenomen. Mensen missen namelijk het enzym om ze af te breken tot monosachariden. Dat hoeft geen probleem te zijn, gezonde mensen krijgen er een beetje winderigheid van, wat bij een normale spijsvertering hoort. Maar mensen met prikkelbare darm syndroom (PDS) hebben een gevoeligere darmwand. Dat betekent dat zij daardoor wél klachten zoals een opgeblazen gevoel en buikpijn kunnen krijgen van oligosachariden.
Heb je oligosachariden nodig?
Oligosachariden moet je zeker niet langdurig volledig schrappen uit je voeding. Ze bevorderen namelijk de groei van goede bacteriën in je darmen (zogenoemde prebiotica). Zelfs kleine beetjes oligosachariden zijn al gunstig! Hou de eliminatie en herintroductie van FODMAPs daarom zo kort mogelijk. Probeer daarna in ieder geval weer kleine hoeveelheden voedingsmiddelen rijk aan oligosachariden toe te voegen aan je voeding (als je klachten enigszins acceptabel zijn natuurlijk). Het is belangrijk om zoveel mogelijk te variëren in je inname van gezonde voedingsmiddelen én je grens waarbij je klachten krijgt op te zoeken. Door onder die grens te blijven kun je toch gevarieerd blijven eten én profiteren van de gunstige effecten die oligosachariden hebben.
Oligosachariden in de basis
Als je kijkt naar bijvoorbeeld moedermelk dan zie je dat dit hoge concentraties oligosachariden (HMO’s) bevat. En HMO’s zijn het op twee na belangrijkste bestanddeel van moedermelk. Het zit dus al in onze basisvoeding vanaf dag één! Vanwege hun gunstige werking worden ze meestal ook aan kunstvoeding toegevoegd.
In veel verschillende voedingsmiddelen komen oligosachariden van nature voor. Fructanen (FOS) en galactanen (GOS) zijn de meest voorkomende, daarom richt het FODMAP-dieet zich hierop bij het testen of je gevoelig bent voor oligosachariden. De hoeveelheid fructanen verschilt per soort voedingsmiddel om het ‘rijk aan fructanen’ te noemen. Het blijkt dat mensen niet per se op alle voedingsmiddelen met fructanen reageren. Daarom worden 4 verschillende testen aangeraden bij fructanen, voor galactanen is dat 1 test.
Andere vormen van oligosachariden
Steeds vaker zie ik nu ook nieuwere soorten oligosachariden, zoals isomalto-oligosachariden (IMO), mannan-oligosachariden (MOS), xylo-oligosachariden (XOS) en maltotriose op ingrediëntenlijsten staan. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan om extra vezels aan een product toe te voegen. Maar wat blijkt? Deze nieuwere soorten oligosachariden kunnen, net als fructanen en galactanen, een vergelijkbaar effect hebben op de darmen! Ze worden namelijk óók gefermenteerd in de dikke darm en kunnen daardoor ook klachten geven bij mensen met PDS. Daarom raadt de Monash University aan om tijdens het FODMAP-dieet alle vormen van oligosachariden te vermijden.
Take home message
Wees er dus alert op dat je, naast fructanen en galactanen, ook let op andere oligosachariden zoals isomalto-oligosachariden, mannan-oligosachariden, xylo-oligosachariden en maltotriose. En voeg zodra je weet wat jouw triggers zijn zo snel mogelijk weer oligosachariden toe aan je voeding, voor zover je klachten dat toelaten natuurlijk 😉
Bronnen:
- Monash University e-mail contact (datum 11-03-22)
- https://www.monashfodmap.com/blog/what-are-oligos/ (datum van raadplegen 22-09-22)
- https://www.monashfodmap.com/blog/fructans-fodmap-reintroduction/ (datum van raadplegen 28-09-22)
- https://www.borstvoeding.com/artikelen/kindjeaandeborst/inhoud/algemeen3/ (datum van raadplegen 30-09-22)
- https://www.medela.nl/borstvoeding-professionals/advies/voorbereiding-borstvoeding/voordelen-van-moedermelk (datum van raadplegen 30-09-22)
